วัดพระแก้ว เชียงราย

กราบสักการะพระหยกเชียงราย

ภายในหอพระหยกซึ่งเป็นอาคารทรงล้านนาโบราณ ประดิษฐาน “พระพุทธรตนากร นวุติวัสสานุสรณ์มงคล” หรือ “พระหยกเชียงราย” แปลว่า “พระพุทธเจ้าผู้ทรงเป็นอากรแห่งรัตน เป็นมงคลอนุสรณ์ 90 พรรษา”  เพื่อเฉลิมพระเกียรติเนื่องในมหามงคลสมัย สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี ทรงเจริญพระชนมายุ 90 พรรษา ในปี พ.ศ. 2534  พระหยกเชียงรายสร้างด้วยหยกจากประเทศแคนาดา แกะสลักโดยโรงงานหยกวาลินนาน เมืองปักกิ่ง พระพุทธรูปหยกองค์นี้สร้างขึ้นเพื่อเป็นองค์แทนพระแก้วมรกตองค์จริง ที่ได้ถูกอัญเชิญไป ส่วนบนผนังอาคารแสดงภาพพร้อมการจัดแสงแสดงตำนานพระแก้วมรกต และภาพวาดการก่อสร้างต่างๆ

พิพิธภัณฑ์โฮงหลวงแสงแก้ว

โฮงหลวงแสงแก้วเป็นพิพิธภัณฑ์ที่มีความทันสมัยและสวยงามมาก ตั้งอยู่ภายในวัดพระแก้ว ตัวอาคารเป็นทรงล้านนาประยุกต์  สร้างเมื่อวันที่ 6 พฤศจิกายน พ.ศ. 2538 ภายในเป็นพิพิธภัณฑ์มีอยู่ด้วยกันสองชั้นจัดแสดงพระพุทธรูปสำคัญต่างๆมากมาย รวมถึงวัตถุโบราณและของสำคัญของทางภาคเหนือ อาทิเช่น

• พระพุทธศรีเชียงราย พระพุทธรูปปางมารวิชัยวัสดุโลหะปิดทองศิลปะเลียนแบบเชียงแสนออกแบบโดย อาจารย์ เสนอ นิลเดช สร้างไว้เป็นพระประธานโฮงหลวงแสงแก้ว 
• พระเจ้าทันใจ พระพุทธรูปปางมารวิชัยศิลปะเชียงแสนวัสดุโลหะสำริด
• พระอู่ทอง พระพุทธรูปศิลปะอู่ทอง (พุทธศตวรรษที่ 18-20) เป็นพระพุทธรูปที่ได้รับอิทธิพลทางศิลปะมาจากทวาราวดี ขอม และสุโขทัย
• พระเชียงแสน พระพุทธรูปศิลปะเชียงแสน หรือศิลปะล้านนา (พุทธศตวรรษที่ 19-21) 
• พระสุโขทัย พระพุทธรูปศิลปะสุโขทัย (พุทธศตวรรษที่ 19-20) 
• พระบัวเข็ม เป็นปางหนึ่งของพระอุปคุตซึ่งเข้านิโรธสมาบัติที่สะดือทะเล 
• พระธาตุ หมายถึง พระบรมสารีริกธาตุ หรือพระสารีริกธาตุของพระอรหันตสาวก มีรูปทรงและสีต่างกันไป ตามแต่เจ้าของสารีริกธาตุนั้น
• แว่นพระเจ้า ใช้ในพิธีเบิกพระเนตรพระพุทธรูปใหม่ แว่นทั้งสาม หมายถึงญาณทั้งสามของพระพุทธเจ้า คือญาณที่ส่องให้เห็นอดีต ญาณที่ส่องให้เห็นการเกิดและการตาย และญาณที่ส่องให้เห็นถึงความหมดสิ้นไปแห่งกิเลสและอาสวะทั้งหลาย
• สัตตภัณฑ์ แท่นราวปักเทียนล้านนาโบราณ ตั้งจุดบูชาหน้าพระประธานในวิหาร พระอุโบสถ และหน้าพระธาตุเจดีย์ 
• จองพารา คำว่า “จองพารา” คือ “ปราสาทพระ” หรือพุทธบัลลังก์ ศิลปะไทยใหญ่ ทำด้วยเงิน การบูชาจองพารา คือการสร้างปราสาทเพื่อคอยรับเสด็จพระพุทธเจ้า ที่จะเสด็จลงมาจากสวรรค์ชั้นดาวดึงส์
• ปราสาท ที่ประดิษฐานพระพุทธรูป ที่อยู่ของเทวดาหรือกษัตริย์
• ขันแก้วตังสาม พานใส่ดอกไม้ธูปเทียนขนาดใหญ่บูชาพระรัตนตรัย ความมุ่งหมาย เพื่อให้นำดอกไม้ธูปเทียนมารวมกันในจุดเดียว เป็นเครื่องแสดงถึงความเป็นอันหนึ่งอันเดียวกันไม่แยกชั้นวรรณะ และให้ชาวบ้านรู้จักพระรัตนตรัย
• ตุงกระด้าง ตุงที่ทำด้วยไม้หรือโลหะ เพื่อถวายเป็นพุทธบูชา ตุงกระด้างชุดนี้แกะลวดลายเรื่องราว ตำนานพระแก้วมรกต รวมทั้งการสร้างพระหยกเชียงราย
• ขันดอก พานใส่ดอกไม้ธูปเทียนเพื่อบูชาพระ 
• โก่งคิ้ว คือ ส่วนที่โค้งย้อยลงใต้หน้าแหนบและหน้าแหนบปีกนกของพระวิหาร
• หีบธรรม หีบไม้สำหรับบรรจุพระคัมภีร์ใบลาน และคัมภีร์ธรรม พระธรรมที่จารึกในใบลานผูกไว้เป็นมัด 
• อูบ เป็นภาชนะเครื่องเขิน ฐานสูง มีฝาครอบยอดแหลม สำหรับใส่อาหารถวายพระสงฆ์ เจ้านาย กษัตริย์ หรือใช้เป็นเครื่องสักการะ
• ฆ้องกบ หรือมโหระทึก ทำด้วยทองสำริดหรือทองเหลือง
• พญาลวง ตัวลวงของล้านนามีลักษณะคล้ายมังกรและพญานาครวมกัน จะมีเขา ปีก และขา
• นกการวีก เป็นนกในนิยาย หรือสัตว์ในป่าหิมพานต์ 
• เครื่องแบบเจ้านายโบราณ เป็นเครื่องแต่งกายแบบเต็มยศของเจ้าราชวงศ์บัวระกต เจ้าราชวงศ์แห่งเมืองเชียงราย ทางทายาทได้มอบให้แก่วัดพระแก้ว

พระเจดีย์วัดพระแก้ว

พระเจดีย์วัดพระแก้วนี้สร้างในปี พ.ศ. 1977 ได้รับการบูรณะปฏิสังขรณ์เรื่อยมา องค์ปัจจุบันเป็นพระเจดีย์ฐานแปดเหลี่ยม ถัดขึ้นไปเป็นองค์ระฆัง ยอดพระเจดีย์เป็นฉัตรเก้าชั้น ในอดีตได้เกิดฟ้าผ่าลงบนองค์พระเจดีย์พังทลายลง และได้พบพระแก้วมรกตซ่อนไว้ในพระเจดีย์หลังจากนั้นได้อัญเชิญพระแก้วมรกตไปประดิษฐาน ณ เมืองต่างๆ คือ ลำปาง เชียงใหม่ หลวงพระบาง เวียงจันทน์ กรุงธนบุรี และกรุงเทพมหานคร ตามลำดับ  ปัจจุบันได้ถูกประกาศเป็นโบราณสถานสำคัญของชาติ

พระอุโบสถ

เป็นสถาปัตยกรรมแบบเชียงแสน มีลักษณะฐานเตี้ย เชิงหลังคาลาดต่ำ สร้างขึ้นเมื่อปี พ.ศ.2433  ภายในประดิษฐาน “พระเจ้าล้านทอง” พระพุทธรูปสำริด ปางมารวิชัย หน้าตักกว้าง 2 เมตร  นับเป็นพระพุทธรูปในสกุลช่างศิปปาละที่ใหญ่ที่มีความงดงามมาก ชื่อพระเจ้าล้านทอง ชื่อ ”พระเจ้าล้านทอง” มาจากวัดเดิมที่ประดิษฐานวัดล้านทอง ซึ่งต่อมาวัดถูกรื้อทิ้งไป จึงถูกอัญเชิญมาประดิษฐานที่วัดดอยงำเมือง  ก่อนจะมาเป็นพระประธานที่วัดพระแก้วเมื่อปี พ.ศ. 2504